Wednesday, 30 January 2013

থলুৱা ফলমূলৰ সংৰক্ষণৰ আৱশ্যকীয়তা... NEED OF CONSERVATION OF INDIGENOUS FRUITS


   সেউজী ধৰণী   seuji dharani


NEED OF CONSERVATION OF INDIGENOUS FRUITS OF ASSAM AND NORTH EAST INDIA
Compiled and edited by Dr. S. Hussain*
              Due to diverse topography, climate and agro-ecological conditions, Assam as well as North- East India is considered as one of the richest biodiversity hotspot of the world. A number of plant species that includes fruits have their origin in this region, many of which are still grown in wild or semi-wild states. Despite the vast genetic diversity of these fruits, only a few have been grown as commercial crops for their economic, social and religious importance. On the other hand, less important fruits remained confined in semi-wild or semi-domesticated conditions and are rarely known in other parts of the country.  However, these underutilized fruits have multipurpose uses and therefore play significant role, especially, for the wellbeing of rural people by providing nutrition, household income and employment. Many of these fruits have been used as traditional medicinal plants and some have found important place in the Indian system of Medicine and Unani since time immemorial. Moreover, these species are good tools for scientific investigations and therefore become important genetic resources of the country.  In this brief note Some such fruits of Assam and NE region and their conservation strategies are discussed :
1.     Bael (Aegle marmelos ): It is a medium size tree attaining a height up to 20 feet. Pulp of the fruit is consumed raw and also processed to make various value added products like sharbat, squash, jam etc. The squash is highly nutritious and provide relief from constipation. The unripe fruit is prescribed for diarrhea and dysentery. A crystalline substance ‘Marmelosin’ extracted from fruit has therapeutic properties. It is estimated that every 100 gms of pulp of bael contain 61.5 gms. of water, 1.08 gms. of protein, 0.39 gms. of fats, 1.70 gms. of minerals, 31.8 gms. of carbohydrates, 55 mg. of carotene, 0.13 gms. of thiamine, 1.19 gms. riboflavin, 1.1 mg. of niacin and 8 gms. of vitamin C.  In addition to this, trifoliate leaves are used in puja and prayers of Lord Shiva.



  Bael (Aegle marmelos ) tree
  Bael (Aegle marmelos ):
















2.     Kordoi( Averrhoa carambola): It is a rich source of reducing sugar, ascorbic acid and minerals such as potassium, calcium, magnesium and phosphate as well as vitamin A (560 IU/100 gm.).The fruits are widely used for preparation of squash and pickles. The raw fruits are astringent to bowel, stop diarrhea and vomiting causes biliousness. The ripe fruits and juices as well as squashes are good for bleeding piles and believed to be a good remedy for jaundice.

 
 Kordoi( Averrhoa carambola):

  3.     Amlokhi (Phyllanthus emblica): The plant grows wild as well as cultivated crops in Assam. It is hardy prolific bearer and becoming highly remunerative. The fruit is highly nutritive and rich in vitamin C. The fruits are made into morabba, sauce, candy, dried chips, tablets, jellies, pickles etc. The Ascorbic Acid and other constituents are well retained in dried Amlokhi. It is valued as antiscorbatic, diuretic, alternative and antibiotic and is used in the treatment of chronic dysentery, diarrhea, jaundice, dyspepsia, diabetes and cough etc. It is also used in tanning and dyeing industries.

  
Amlokhi (Phyllanthus emblica)
    

4.     Amora (Spondius mangifera): It is very useful for treatment against bacillary dysentery, T.B. infection as they are blood purifier and also effective against scurvy, rickets, diseases. The fruit is a rich source of vitamins.  Fruits can be eaten raw and can be used for preparation of pickles.

 
Amora (Spondius mangifera)








  Leteku (Baccurea sapida )






5.     Leteku (Baccurea sapida ): It is a medium sized tree found wild in the State. Fruits are round in shape and creamy to yellow in colour, average weight being 11.9 gms.



6.     Kathal  (Artocarpus heterophyllus): It is largest amongst edible fruits. Tender fruits used as vegetables while the ripe fruits can be eaten raw. The fruits contain 1.9% proteins (on fresh weight basis). It contains 2.64 - 11.77 mg. of Ascorbic Acid & 250 - 1740 mg. of protein. It also contains Vitamin A, Thiamine, Ribothamin, Vitamin C & minerals like Ca, P, and Fe & K. The Seed can also be used as vegetable and the waste product such as skin and core of the fruit can be used commercially for pectin extraction.




 Kathal  (Artocarpus heterophyllus)


   
7.     Outenga (Dillenia indica ): The fruits are eaten cooked. Excellent jams can be prepared from this fruit. The juice of the fruit mixed with sugar and water is used as cooling beverage in fevers and taken as a cough mixture. It is also used as mild laxative. Fruits are rich in protein and Vitamin C.




 Outenga (Dillenia indica )



8.     Ponial (Flacourtia gangomos): It is a medium sized tree with hard spring branches. It is fairly common in Assam. The fruits are dark brown in colour when ripe, flesh is firm, brownish green and fairly juicy. Brushing between hands rendered the fruit less astringent and more palatable. It is rich source of protein (3.65%), Vitamin C (217.99 mg./100 gm.) and mineral such as Phosphorous (146.80 mg./100 gm.), Calcium (175.50 mg./100 gm., Potassium (158.10 mg./100 gm.) and Iron (118.30 mg./100 gm.). The iron content of Poniol is 280 times more than apples. It also contains several essential amino acids.



 Ponial (Flacourtia gangomos)


9.     Silikha (Terminalia chebula):Itis a tall tree, grown wild in the State but admired by all over India for its high medicinal value. Fruits are small, oval and tapering towards both ends, green in colour when fresh and black & hard after drying. It has got a wide range of medicinal uses and it is major component of many Ayurvedic medicines. It helps to cure gastric trouble,indigestion and reported to be beneficial against Asthma, Piles, Worm, Colic Pain, Heart Diseases, Scabies, Lever Jaundice, Stone, Lie cups, Eye Diseases and Vomiting etc.




 Silikha dry fruits :

 Silikha (Terminalia chebula)









         



        Similarly, there are a number of minor fruits in Assam which have medicinal, therapeutic and nutritional value. These are also known for their excellent flavour, juiciness and attractive appearance. Urban consumers today are becoming increasingly conscious and aware of their health and nutritional aspects. There is an increased emphasis by government and non-government agencies to popularized traditional and natural products. In view of all these recent developments in traditional health sectors, underutilized fruits have bright marketing prospect in coming years. However, these genetic resources of the state are facing a great threat of extinction due to climate change, urbanization and large scale developmental projects. Moreover, these fruits have been neglected for many years by researchers, policy makers and funding agencies and are currently many of these are threatened with extinction. So, to safeguard the existing minor fruits of the state and to achieve sustainable development based on use of these species is of immense importance. Organized production and processing for value addition of products would enhance income of small and marginal farmers and also help in on- farm conservation of these valuable fruits. So, now let us have some discuss on the conservation aspects of these minor fruits of Assam and NE region.

Conservation of Indigenous fruit Plants:
          The first step in conservation effort should be a collection mission of the indigenous fruits. It is observed that most of these fruits are confined in some isolated areas either in wild or semi-wild conditions.  Some of these are in the verge of extinction.  On the other hand, semi-domesticated species need further improvement. Therefore, before starting a collection mission, one should set a clear objective for collection mission. This will greatly help in defining a strategy (or strategies) for collection as well as for conservation. So, by setting an objective we may categorized plant species as i) danger to genetic erosion  ii)  clear need for use in improvement  iii) missing in the extant collections  iv)  need for biological studies etc and  accordingly type of collection may be termed as Conservation –oriented mission, Targeted mission , Collecting to mitigate genetic erosion  etc.
Once the objective of collection is set, strategy for conservation can be determine. However, it is generally agreed that conservation of horticultural crops, specially the underutilized fruit species which are still grown in wild and semi-wild conditions would require adoption of complementary conservation strategy where suitable in-situ and ex-situ conservation methods are to be employed. Of course, selection of suitable conservation strategy depends upon reproductive and breeding mechanism and physiology of the seeds and plant propagules.
In-situ conservation:
                   In this method wild or semi-wild species are conserved in their natural surroundings and, in the case of domesticated or cultivated species, in the surroundings where they have developed their distinctive properties. In-situ conservation can be achieved in four ways --- Gene sanctuary, Biosphere reserve, sacred grove and On-Farm conservation. Here landrace are protected in their natural habitat.  Fruit species and possible protected area for in-situ conservation are to be finalized based on diversity map and biodiversity policy of the government. It may be mentioned here that some more than 10,000 ha of land in Garo hills of Meghalaya has been declared as protected sanctuary for Citrus crop. On the other hand, In-situ on farm conservation would be an ideal approach for local natural selections, cultivars and farmers varieties. In some minor fruits local selection or farmers varieties have been developed or identified since time immemorial. These local selections are being grown as isolated plant or in small numbers in homestead garden or farmers’ field. Such fruit plants need urgent attention for farther characterization, evaluation that can be achieved through on-farm conservation.
Ex-situ Conservation:
          Ex situ conservation is the conservation of species outside their natural habitats, for example, in gene banks. In this method of conservation, target species can be maintained either in field or in laboratory. Under field condition, species are grown and maintain in the botanical garden, herbal garden, field gene banks etc. Field gene banks have an important place in conservation and maintenance of clonally propagated species, tree species with long juvenile phase, species that do not produce true to type seed or produce recalcitrant seed whose laboratory conservation technique has not been standardized so far. . On the other hand, in laboratory, seeds are stored in seed banks, cryogene banks, DNA banks etc. This method is important to safeguard genetic wealth for genetic improvement to develop desirable cultivar or variety.
          Conservation of plant germplams in the form of seed is the most convenient and reliable method being practiced in gene bank. There are some fruit species which have relatively large seeds with high moisture content at the time of shedding pose problem in traditional conservation. Hence, there is need to study their basic seed physiology, longevity and steed storage behaviour.  Based on the storage hahaviour, seeds have been divided into three categories---Orthodox, Recalcitrant and Intermediate of the two. Orthodox seed can be desiccated to the desired moisture content and hence can be conserving in conventional gene banks in cold temperature at around -20ºC. On the hand, non-orthodox seed such as Citrus, Jackfruits etc cannot be desiccated and suffer chilling injury at cold temperature hence required special conservation method. Cryopreservation is the only methods available at present for non orthodox seeds and several techniques have been developed for their long term conservation.
Gaps in Conservation activities:
          The depletion of diversity and inadequacy in actions to conserve the diversity of Assam and NE region may be attributed to several factors. Some such factors are:-
1.     Gap in knowledge and Information
2.     Gap in vision
3.     Gap in policies and legal structure
4.     Gap in Institutional and human resources
5.     Gap in diversity related research and development

Some suggestions:-
1.     State government agencies should be involved in  conservation of biodiversity that includes indigenous fruits also
2.     Various research organizations including universities of the region should engage in research, inventory and conservation activities.
3.     Non Government Organizations working for conservation of diversity should be encourage
4.     The educational curriculum of colleges and schools should be frame out in such a way that it can mould young generation in favour of conservation of diversity.
5.     General awareness campaign should be conducted at urban  and rural areas mass media         
 Dy. Project Director (ATMA), Department of Agriculture, Tinsukia 786 125
                   Mobile::094351 35631: e- mail: sadik2crs@yahoo.co.in
              [ Images are from various web sites] 







Sunday, 27 January 2013

ৰাসায়নিক কীটনাশক ...Chemical Insecticides


সেউজী ধৰণী
              
                             ৰাসায়নিক কীটনাশক আৰু ইয়াৰ বিকল্প চিন্তা

ডঃ চাদিকুল হুছেইন

খাদ্যশস্যৰ উৎপাদন হ্রাস হোৱাৰ বিভিন্ন কাৰণ সমূহৰ ভিতৰত অনিষ্টকাৰী কীট-পতংগৰ আক্রমণ অন্যতম। অতীজতে কৃষকসকলে এনে আক্রমণৰ পৰা শস্যডৰা ৰক্ষা কৰিবলৈ নিজা পদ্ধতি কিছুমান গ্রহণ কৰিছিল। এই পদ্ধতিবোৰে আমাৰ পৰিৱেশৰ ওপৰত বিশেষ প্রভাৱ পেলোৱা নাছিল বাবে প্রাকৃতিক ভাৰসাম্য প্রায় অটুট আছিল। পাছলৈ জনসংখ্যা বাঢ়ি অহাৰ লগে লগে খাদ্যশস্যৰ উৎপাদন বৃদ্ধি কৰাতো আৱশ্যক হৈ পৰে। বিজ্ঞানীসকলে নতুন নতুন কৌশল উদ্ভাৱন কৰি অনিষ্টকাৰী কীট-পতংগৰ বাবে হোৱা  হানিৰ পৰিমাণ কমাবলৈ প্রয়াস কৰে আৰু এনে কৌশলৰ অংশ ৰূপে খেতি পথাৰত কীটনাশক ঔষধৰ প্রৱেশ ঘটে। প্রথম অৱস্থাত লীড আর্চেনেট,জিংক চালফাইদ আদি ৰাসায়নিক পদার্থবোৰ কীটনাশক হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কিন্তু এইবোৰ পদার্থ জীৱ-জন্তুৰ বাবে হানিকাৰক বুলি প্রমাণিত হোৱাত বিভিন্ন গছ-লতাৰ পৰা কীটনাশক ঔষধ তৈয়াৰ কৰা হয়। কৃষকসকলে এনেবোৰ ঔষধৰ লগত নিজা কিছুমান পদ্ধতিও কীট-পতংগ আক্রমণ ৰোধ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰে। ইতিমধ্যে বিজ্ঞানীসকলে লক্ষ্য কৰিছিল যে অনিষ্টকাৰী কীট-পতংগবোৰক কিছুমান চৰাই আৰু আন কীট-পতংগই খাদ্য হিচাপে গ্রহণ কৰে। বিজ্ঞানীসকলে  এইটোও লক্ষ্য কৰিছিল যে কীট-পতংগবোৰক কিছুমান ভেঁকুৰ আৰু বেক্টেৰিয়াই আক্রমণ কৰে, যাৰ বাবে এইবোৰৰ মৃত্যু হয়। প্রকৃতিত ঘটি থকা এইবোৰ ঘটনাক সু-শৃংখলিত ভাবে অধ্যয়ন কৰি বিজ্ঞানীসকলে জৈৱিক উপায়েৰে কীট-পতংগ নিবাৰণৰ বহুতো কৌশল উদ্ভাৱন কৰে। এইবোৰ কৌশল কৃষকৰ গ্রহণযোগ্য হৈ উঠাত আনবোৰ কৌশলৰ লগতে জৈৱিক উপায়বোৰো খতি পথাৰত প্রয়োগ কৰিবলৈ লয় আৰু কুৰি শতিকাৰ প্রায় মাজ ভাগলৈকে এনে প্রচেষ্টা অব্যাহত থাকে। কিন্তু দ্বিতীয় মহাযুদ্ধৰ সময়ত DDTনামৰ ৰসায়নিক পদার্থবিধৰ কীটনাশক গুণ আৱিষ্কাৰ হোৱাৰ লগে লগে অনিষ্টকাৰী কীট-পতংগৰ বিৰুদ্ধে মানুহে চলাই যোৱা যুদ্ধৰ এক বৈপ্লৱিক পৱিবর্তন ঘটিল। এইবিধ পদার্থৰ চমকপ্রদ ফলাফলে আন বহুবোৰ ৰাসায়নিক কীটনাশক ঔষধ বজাৰলৈ ওলাই অহাৰ বাট মুকলি কৰি দিয়ে। কৃষকে এই নতুন ঔষধবোৰ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ লয়। সহজে আৰু অতি কম সময়ৰ ভিতৰত পথাৰখন কীট-পতংগৰ আক্রমণৰ পৰ মুক্ত কৰা উপায় বিচাৰি পাই কৃষকসকলে শস্য ৰক্ষাৰ আন কৌশলবোৰ লাহে লাহে পাহৰি যাবলৈ ধৰে।
ৰাসায়নিক কীটনাশকৰ এনে উৎসাহজনক ফলাফলৰ মাজতো এচাম বিজ্ঞানীয়ে সকলোকে সর্তক কৰি দিলে যে কেৱল ঔষধ প্রয়োগৰ দ্বাৰা কীট-পতংগৰ আক্রমণ ৰোধ কৰিবলৈ গ’লে ভৱিষ্যতে অনেক বিপদৰ সম্মুখীন হ’ব লাগিব। তেওঁলোকে আন কৌশলবোৰো সমানে প্রয়োগ কৰিবলৈ কৃষকসকলক পৰামর্শ দিয়াৰ লগতে কীট-পতংগ নির্মূল ( control) কৰাৰ পৰিবর্তে এইবোৰৰ সংখ্যা নিয়ন্ত্রণ (manage) কৰিবলৈহে পৰামর্শ দিয়ে। এনে কৰিলে শস্যৰক্ষাৰ বাবে হোৱা ব্যয়ৰ মাত্রা কমিব, যাৰ বাবে কৃষকৰ লাভ হ’ব; ৰসায়নিক কীটনাশকৰ প্রয়োগ কমিব, যাৰ বাবে মানুহ আৰু আন জীৱ-জন্তুৰ স্বাস্থ্যৰ প্রতি অহা ভাবুকি হ্রাস পাব আৰু পৰিৱেশৰ ওপৰত কুপ্রভাৱ কমকৈ পৰিব; যাৰ বাবে প্রকৃতিক ভাৰসাম্যত কম আঘাট পৰিব। কিন্তু এই নতুন ঔষধবোৰে সকলোকে এনেদৰে আকৃষ্ট কৰিলে যে বিজ্ঞানীসকলৰ সর্তকবাণীলৈ কোনেও কাণসাৰ নকৰিলে। ঔষধ কোম্পানীবোৰেও নিজৰ ব্যৱসায়ীক লাভালাভলৈ লক্ষ্য কৰি এনে সর্তকবাণী শুনোৱা সকলৰ বিপক্ষেহে মাত মাতিলে। আনহাতে ঔষধ ব্যৱহাৰৰ বাবে খাদ্যশস্যৰ উৎপাদন বৃদ্ধি হোৱা দেখি স্বাভাৱিক কাৰণতে চৰকাৰ সমূহো মৌন হৈ ৰ’ল।
চৰকাৰ আৰু জনসাধাৰণ দুয়ো পক্ষৰ সঁহাৰি অবিহনেও বিজ্ঞানীসকল হতাশ নহৈ ব্যস্ত হৈ থাকিল কীট-পতংগ নিবাৰণৰ বিকল্পৰ সন্ধানত। তেওঁলোকৰ গৱেষণাই অনেক নতুন নতুন কৌশলৰ সন্ধান দিলে। এই কৌশলবোৰৰ বেছি ভাগেই আছিল প্রকৃতিত ঘটি থকা কিছুমান ঘটনাক সমল হিচাপে লৈ কৰা গৱেষণাৰ ফল। অঞ্চল বিশেষে এইবোৰৰ সফল প্রয়োগ হ’ল যদিও ৰাসায়নিক কীটনাশকৰ ব্যৱহাৰ অব্যাহত থাকিল। কিন্তু ১৯৬২ চনত ৰাচেল কার্চনে Silent Spring নামৰ কিতাপখনত ৰাসায়নিক কীটনাশকবোৰৰ বাবে প্রকৃতিত দেখা দিয়া কুপ্রভাবোৰৰ বিষয়ে অতি বিশদভাবে আলোচনা কৰাৰ পাছত সকলো সজাগ হ’ল। সেই সময়ৰ আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্র চৰকাৰে এই বিষয়টো অতি গুৰুত্ব সহকাৰেৰে বিবেচনা কৰাত কীট-পতংগ নিবাৰণৰ বাবে নতুনকৈ চিন্তা চর্চ্চা হ’বলৈ ধৰিলে। খাদ্যশস্যৰ লগত জড়িত এই বিষয়টোক লৈ Food and Agricultural Organization (FAO) সচেতন হ’ল আৰু ১৯৬৭ চনত FAO য়ে কীট-পতংগ নিবাৰণৰ দিশটো অধ্যয়ন কৰিবলৈ এখন কমিটী গঠণ কৰি দিয়ে। এই কমিটীৰ চিন্তা-চর্চ্চা প্রধানকৈ ১৯৫৯ চনত কেলিফর্ণিয়াৰ এদল বিজ্ঞানীয়ে আগবঢ়োৱা পৰামর্শলানিৰ আঁত ধৰিয়েই আগ বাঢ়িল। আৱশেষত এই কমিটীয়েও কেৱল ৰাসায়নিক ব্যৱস্থাৰ ওপৰতে নির্ভৰ নকৰি আন কৌশলবোৰো প্রয়োজন সাপেক্ষে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ পৰামর্শ দিয়ে আৰু ১৯৭১ চনত কীট-পতংগ নিবাৰণৰ এক নতুন সজ্ঞা আগবঢ়ায়। প্রথম অৱস্থাত জৈৱিক আৰু ৰাসায়নিক কৌশলৰ মিলিত প্রচেষ্টাৰে আগবঢ়া ব্যৱস্থাটোত পাছলৈ আন কৌশলবোৰেও ঠাই পায়। এইদৰে বিভিন্ন কৌশলৰ সংমিশ্রণৰে আগবঢ়া ব্যৱস্থাটোক ইংৰাজীত Integrated Pest Management চমুকৈ IPM বুলি নামাকৰণ কৰা হয়। তেতিয়াৰে পৰা পৃথিৱীৰ উন্নত দেশবোৰে এই ব্যৱস্থাৰে কীট-পতংগ নিয়ন্ত্রণ কৰিবলৈ আগবাঢ়িল। অসমীয়াত এই ব্যৱস্থাটোক কোৱা হ’ল সংহত কীট-পতংগ ব্যৱস্থাপনা। কীট-পতংগৰ বাবে গ্রহণ কৰা এই ব্যৱস্থাক আর্হি হিচাপে লৈ খেতি পথাৰত দেখা দিয়া বিভিন্ন ৰোগ আৰু অপতৃর্ণৰ বাবেও সুকীয়া ব্যৱস্থাপনা গঢ় লৈ উঠিল।
সজ্ঞা নিৰুপণ হোৱাৰ পাছৰ বছৰতে আমেৰিকাৰ ১৯খন বিশ্ববিদ্যালয় আৰু ভালেকেইটা বেচৰকাৰী প্রতিষ্ঠানে এটা প্রকল্পৰ জৰিয়তে ৰাসায়নিক কীটনাশকবোৰৰ বাবে পৰিস্থিতি তন্ত্রত (Ecosystem)  দেখা দিয়া সমস্যাৰ বিষয়ে আৰু অধিক অধ্যয়ন কৰিবলৈ লয়। C.B.Haffkerৰ পৰিচালনাত আগবঢ়া এই প্রকল্প পাছলৈ Haffaker Project নামেৰে জনাজাত হ পৰে। সাতটা কৃষিতন্ত্রক (Agroecosystem)  সাঙোৰি আগবঢ়া এই প্রকল্পৰ ফলাফলে স্পষ্ট ভাবে দেখুৱালে যে কষিতন্ত্রত ঘটি থকা কিছুমান বিজুটিৰ বাবে প্রকৃতিত অনেক সমস্যাৰ উদ্ভৱ হয়। তাৰ ভিতৰত কীট-পতংগৰ সমস্যা অন্যতম। আনহাতে এইটোও জনা গ’ল যে এই সমস্যা একক নহয়। সেয়েহে কীট-পতংগৰ পৰা শস্যডৰা ৰক্ষা কৰিবলৈ যাওঁতে প্রতিটো কৃষিতন্ত্রত ঘটি থকা নীতি নিয়মৰ মাজেৰে আগবাঢ়িব লাগিব। এনে ফলাফল সমূহে আন দেশবোৰকো IPM ৰ চিন্তাধাৰাৰে নিজ নিজ  কৃষিতন্ত্রক  লৈ পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা কৰিবলৈ বাট দেখুৱায়। সেই অনুযায়ী ১৯৭৫ চনত আমাৰ দেশত সংহত কীট-পতংগ ব্যৱস্থাপনাৰ বাবে এক কার্যকৰী গৱেষণা প্রকল্পৰ কাম আৰম্ভ হয়। ভাৰতীয় কৃষি অনুসন্ধান পৰিষদৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হোৱা এই প্রকল্পত দেশৰ সকলো কৃষি বিশ্ববিদ্যালয় জড়িত হৈ পৰে। বর্তমান এনে গৱাষণাৰ ফলাফল সমূহ বিভিন্ন সম্প্রসাৰণ মাধ্যমৰ জৰিয়তে কৃষকৰ ওচৰলৈ লৈ যোৱা হৈছে।
অসমতো খেতি পথাৰত নানান বিধ কীট-পতংগ, বেমাৰ-আজাৰে দেখা দিয়ে। এনে কীট-পতংগ, বেমাৰ-আজাৰবোৰ নিয়ন্ত্রণ কৰিবলৈ IPM ৰ জৰিয়তে প্রয়াস কৰা হৈছে য’ত আধুনিক কৌশলৰ লগতে পুৰণি থলুৱা পদ্ধতিয়েও সমানে গুৰুত্ব পাইছে। কিছু বছৰৰ আগলৈকে দেখি থকা ৰাসায়নিক কীটনাশকবোৰ বজাৰৰ পৰা লাহে লাহে নোহোৱা হ পৰিছে। তাৰ ঠাইত এনে কিছুমান কীটনাশক উপলব্ধ হৈছে যিবোৰৰ পৰিৱেশৰ ওপৰত কুপ্রভা অতি নগণ্য। তাৰ লগে লগে নিম আদি গছৰ পৰা প্রস্তুত কৰা কীটনাশকবোৰৰ প্রয়োগৰ মাত্রা বাঢ়ি গৈছে। যি সকল কৃষকে IPM ৰ গুৰুত্ব উপলব্ধি কৰিব পাৰিছে তেওঁলোকে জৈৱিক কীটনাশক যেনে Beauvaria bassana, Nuclear polyhedrosis virus, Trichoderma viride, Bacillus thuringiensis ৰ লগতে Tricho card, Pheromone trap ৰ দৰে আধুনিক কৌশলবোৰ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ লৈছে। এইবোৰৰ সফল প্রয়োগৰ বাবে অঞ্চল বিশেষে ৰাসায়নিক কীটনাশকৰ ব্যৱহাৰ সীমিত হৈ পৰা দেখা গৈছে। এইয়া অতি শুভ লক্ষণ। কিন্তু এই দিশত আমি এতিয়াও বহুতো কৰিবলগীয়া আছে। তাৰ বাবে অসমৰ কৃষক আৰু সমাজৰ সচেতন শ্রেণীটো সমানে সজাগ হ’ব লাগিব। ইতিমধ্যে ৰাজ্যিক কৃষি বিভাগ আৰু অসম কৃষি বিশ্ববিদ্যালয়ে যুটীয়া ভাবে বিভিন্ন কৃষি তন্ত্রৰ বাবে উপযোগী IPM কৌশল প্রস্তুত কৰি উলিয়াইছে। এইবোৰৰ সফল প্রয়োগে আমাৰ কৃষক তথা জনসাধাৰণক লাভবান কৰাৰ উপৰিও ৰাজ্যখনক ‘জৈৱিক ৰাজ্য’হিচাপে স্বীকৃতি পোৱাত আৰু এখোজ আগবঢ়াব । কাৰণ জৈৱিক কৃষি পদ্ধতিত জৈৱিক সাৰ আৰু জৈৱিক কীটনাশকৰ ভূমিকাই প্রধান। অসমত চাহখেতিৰ বাহিৰে আনবোৰ শস্যত এতিয়াও দেশৰ আন ৰাজ্যৰ তুলনাত ৰাসায়নিক সাৰ আৰু কীটনাশকৰ ব্যৱহাৰ অতি কম। বহুতো কৃষিতন্ত্র এতিয়াও প্রকৃতিক ভাবে জৈৱিক ৰূপত আছে। সেয়ে এই ক্ষেত্রত আমি অজানিতে কিছু আগ বাঢ়ি আছো। ইতিমধ্যে এনে কাৰণতে মিজোৰাম আৰু ছিক্কিমক ‘জৈৱিক ৰাজ্য’  হিচাপে স্বীকৃতি প্রদান কৰা হৈছে। এইখিনিতে উল্লেখযোগ্য যে অসমত জৈৱিক ব্যৱস্থাৰে উৎপাদন কৰা জহা চাউল আৰু চাহপাত ইতিমধ্যে বিদেশলৈ ৰপ্তানি হৈছে আৰু দুয়োবিধ সামগ্রীয়ে উপযুক্ত সহাৰি লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে।
লেখক উপ-প্রকল্প সঞ্চালক(আত্মা), জিলা কৃষি বিভাগ, তিনিচুকীয়া,            ম’বাইলঃ ৯৪৩৫১ ৩৫৬৩১ ;    ই-মেইলঃ sadik2crs@yahoo.co.in

ফেৰ'মন ট্রেপ
               
ফেৰ'মন ট্রেপ

ফেৰ'মন ট্রেপ




ট্রাইক' কাৰ্ড


ভেঁকুৰজনিত বেমাৰত আক্রান্ত পোক


বেক্টেৰিয়াজনিত বেমাৰত আক্রন্ত পলু


ভাইৰাছজনিত বেমাৰত আক্রান্ত পলু



উপকাৰী পোক




উপকাৰী পোক